ผักพื้นบ้าน ประจำท้องถิ่นไทย รู้ให้จริง กินให้เป็น อาหารเป็นยา คู่ครัวไทย
ผักพื้นบ้าน เป็นผักที่ขึ้นเองตามธรรมชาติหรือที่ปลูกกันในครัวเรือน มีคุณค่าทางโภชนาการสูงและมีสรรพคุณเป็นยาสมุนไพรหลายชนิด พืชในท้องถิ่น ผักพื้นบ้านเป็นอาหารคู่ครัวไทยมาช้านาน และยังเป็นส่วนประกอบสำคัญของอาหารไทยหลายเมนูวันนี้ขออาสาพาทุกคนไปทำความรู้กับผักพื้นบ้านประจำท้องถิ่นไทย ที่ดีต่อใจมากคุณประโยชน์และสรรพคุณของผักพื้น
ผักพื้นบ้านคืออะไร ?
พืชผัก คือพืชผักพื้นเมืองในท้องถิ่นที่ชาวบ้านนำมาบริโภคเป็นอาหาร ผัก สมุนไพร พื้นบ้าน โดยผักพื้นบ้านสามารถพบได้ตามแหล่งธรรมชาติ เช่น ป่าเขา ป่าละเมาะ ป่าแพะ หนองบึง ริมแม่น้ำและลำธาร หรือจากสวนไร่นาหรือชาวบ้านนำมาปลูกไว้ใกล้บ้านเพื่อสะดวกในการเก็บมาบริโภค ผักพื้นบ้านมีอยู่หลากหลายชนิด แต่ละชนิดก็มีคุณค่าทางโภชนาการและสรรพคุณทางยาที่แตกต่างกันไป ผักพื้นบ้านส่วนใหญ่มีวิตามิน เกลือแร่ และแร่ธาตุสูง อีกทั้งยังมีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยป้องกันโรคต่างๆ ได้อีกด้วย โดยผักพื้นบ้านจะมีลักษณะและชื่อเรียกที่ต่างกันขึ้นอยู่กับท้องถิ่นนั้น ๆ
ประโยชน์ของผักพื้นบ้าน
ผักพื้นบ้านมีประโยชน์มากมาย หลัก ๆ ดังนี้
- มีคุณค่าทางโภชนาการสูง ผักพื้นบ้านส่วนใหญ่มีวิตามิน เกลือแร่ และสารต้านอนุมูลอิสระสูง
- มีสรรพคุณเป็นยาสมุนไพรหลายชนิด ผักพื้นบ้านหลายชนิดสามารถใช้เป็นยาสมุนไพรเพื่อรักษาหรือป้องกันโรคต่างๆ ได้ เช่น มะรุม ช่วยบำรุงร่างกายและเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ผักขี้หูด ช่วยขับพิษในร่างกาย ผักแพว ช่วยลดน้ำตาลในเลือด
- เป็นอาหารที่ปลอดภัย ผักพื้นบ้านส่วนใหญ่เป็นผักที่ปลูกโดยไม่ใช้สารเคมี จึงปลอดภัยจากสารพิษตกค้าง
สรรพคุณของผักพื้นบ้านบางชนิด
- มะรุม: บำรุงร่างกาย เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน แก้ท้องร่วง แก้ปวดข้อ
- ผักขี้หูด: ขับพิษในร่างกาย แก้ริดสีดวงทวาร แก้โรคทางผิวหนัง
- ผักแพว: ลดน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิต ป้องกันโรคหัวใจ
- ผักหวานป่า: บำรุงร่างกาย บำรุงสายตา แก้ไอ แก้หลอดลมอักเสบ
- ผักขม: บำรุงโลหิต ป้องกันโรคโลหิตจาง แก้ท้องผูก
- ยอดมะม่วง: ช่วยย่อยอาหาร แก้ท้องร่วง แก้บิด
- ยอดมะกอก: บำรุงร่างกาย บำรุงสายตา แก้ไอ แก้หลอดลมอักเสบ
ผักพื้นบ้านประจำท้องถิ่น
ผักพื้นบ้าน ประจำท้องถิ่นเป็นผักที่ขึ้นอยู่ตามธรรมชาติตามท้องถิ่นต่างๆ มีประโยชน์และสรรพคุณหลากหลาย ช่วยบำรุงร่างกายและรักษาโรคได้หลายชนิด ปัจจุบันผักพื้นบ้านหลายชนิดเริ่มหายากขึ้น เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมและการใช้สารเคมีในการเกษตร อย่างไรก็ตามเรายังสามารถหาผักพื้นบ้านได้ตามตลาดสดและซุปเปอร์มาร์เก็ตบางแห่ง วันนี้เราจะพาทัวร์ไปพบกับ “ผักพื้นบ้าน” ทั้ง 4 ภาคของประเทศไทย
ภาคเหนือ
ผักภาคเหนือ ที่พบได้ในภาคเหนือ
- ส้มป่อย, มะเขือส้ม , ผักปลัง, ผักแค, มะระขี้นก, ผักกูด, แค, นางแลว, ผักหวานบ้าน, ผักเซียงดา, เห็ดต่าง ๆ มนูจากผักพื้นบ้านในภาคเหนือ
- น้ำพริกอ่อง, แกงโฮะ, แกงคั่วแค, ยำผักเฮือน, ผัดผักกูด, ผัดผักหวาน, ผักเชียงดาผัดไข่, แกงแคไก่, จอผักกาด, ผักกินเคียงน้ำพริกต่างๆ (ผักแค, มะระขี้นก, ผักหวานบ้าน เป็นต้น)
ภาคอีสาน
ผักภาคอีสาน ที่พบได้ใน ผักอีสาน
- ผักแขยง, ผักกระโดน, ผักแขยง, ผักขี้เหล็ก, ผักคันจอง, ผักขะแยง, ผักชีลาว, ผักชะอม, ผักแพว, ผักปลัง, ผักสะเดา, ใบย่านาง, หน่อไม้
เมนูจากผักพื้นบ้านในภาคอีสาน
- แกงอ่อมผักพื้นบ้าน เป็นเมนูแกงประจำถิ่นภาคอีสานที่ทำง่ายและอร่อย นิยมใช้ผักพื้นบ้านหลากหลายชนิด เช่น ผักกระโดน ผักแขยง ผักขี้เหล็ก ผักคันจอง ผักขะแยง ผักชีลาว ผักชะอม ผักแพว ผักปลัง ผักสะเดา ใบย่านาง และหน่อไม้ ปรุงรสด้วยน้ำปลาร้า พริกขี้หนู และน้ำมะขามเปียก
- ส้มตำ เป็นเมนูสลัดยอดนิยมของภาคอีสาน ทำจากมะละกอดิบ ข้าวโพด มะเขือเทศ ถั่วฝักยาว ถั่วลิสง และพริกขี้หนู ปรุงรสด้วยน้ำตาล น้ำปลา มะนาว และน้ำปลาร้า
- ลาบ เป็นเมนูอาหารประจำภาคอีสานที่ทำจากเนื้อสัตว์สับ ปรุงรสด้วยแจ่วบอง น้ำปลา มะนาว พริกขี้หนู หอมแดง ตะไคร้ และผักชีลาว นิยมกินกับข้าวเหนียวและผักสด
- ก้อย เป็นเมนูอาหารประจำภาคอีสานที่ทำจากเนื้อปลาดิบสับ ปรุงรสด้วยน้ำปลา มะนาว พริกขี้หนู หอมแดง ตะไคร้ และผักชีลาว นิยมกินกับข้าวเหนียวและผักสด
- น้ำตก เป็นเมนูอาหารประจำภาคอีสานที่ทำจากเนื้อหมูสับ ปรุงรสด้วยน้ำปลา มะนาว พริกขี้หนู หอมแดง ตะไคร้ และผักชีลาว นิยมกินกับข้าวเหนียวและผักสด
ภาคกลาง
ผักภาคกลาง ที่พบได้ในภาคกลาง
- มะระขี้นก, ผักกูด, ผักชีลาว, แมงลัก, ผักโขม, มะรุม, ชะพลู, ใบบัวบก, แตงกวา, ดอกขจร, มะเขือม่วง
เมนูจากผักพื้นบ้านในภาคกลาง
- แกงเลียง แกงเลียงเป็นเมนูแกงพื้นบ้านของภาคกลาง ที่มีส่วนผสมของผักพื้นบ้านหลากหลายชนิด เช่น ฟักทอง บวบ น้ำเต้า ผักบุ้ง ยอดผักหวาน ยอดย่านาง ผักตำลึง
- แกงส้มมะรุมกุ้งสด มะรุมเป็นผักพื้นบ้านในภาคกลางที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพมาก
- แกงคั่วหอยใบชะพลู แกงคั่วหอยใบชะพลูเป็นเมนูแกงพื้นบ้านของภาคกลาง ที่มีรสชาติเผ็ดเค็ม หอมใบชะพลู
- ผัดยอดผักคะน้า ยอดผักคะน้าเป็นผักพื้นบ้านในภาคกลางที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพมาก เพราะมีวิตามินซีสูง ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย
- น้ำพริกผักต้ม น้ำพริกผักต้มเป็นเมนูน้ำพริกกะทิพื้นบ้านของภาคกลาง ที่มีส่วนผสมของผักต้มหลากหลายชนิด
ภาคใต้
ผักภาคใต้ ที่พบได้ในภาคใต้:
- ขี้หมิ้น,ขมิ้นชัน, ลูกตอ, ใบเหลียง, ถั่วหริ่ง
เมนูจากผักพื้นบ้านในภาคใต้
- ยำผักน้ำทรงเครื่อง, ยำสะตอกุ้งสด, ยำยอดมะพร้าว, ยำใบเหลียงหมูกรอบ, ยำถั่วหริ่งกุ้งสด แกงเหลืองหน่อไม้ดอง, แกงส้มปลากระบอกยอดมะพร้าว, แกงกะทิใบเหลียงกุ้งสด, แกงคั่วหอยขมใบชะพลู, แกงไตปลากระบอกใส่สะตอ, ผัดผักน้ำทรงเครื่อง, ผัดสะตอกะปิ, ผัดยอดมะพร้าวกุ้ง, ผัดใบเหลียงไข่, ผัดถั่วหริ่งกุ้งสด, ต้มใบเหลียงกะทิกุ้งสด, ต้มหน่อไม้ดองใส่ซี่โครงหมู, ต้มยำกุ้งใส่สะตอ, ต้มกะทิยอดมะพร้าวใส่ปลา, ต้มส้มปลากระบอกใบชะพลู
