ผักพื้นบ้าน ประจำท้องถิ่นไทย รู้ให้จริง กินให้เป็น อาหารเป็นยา คู่ครัวไทย

ผักพื้นบ้าน

          ผักพื้นบ้าน เป็นผักที่ขึ้นเองตามธรรมชาติหรือที่ปลูกกันในครัวเรือน มีคุณค่าทางโภชนาการสูงและมีสรรพคุณเป็นยาสมุนไพรหลายชนิด พืชในท้องถิ่น ผักพื้นบ้านเป็นอาหารคู่ครัวไทยมาช้านาน และยังเป็นส่วนประกอบสำคัญของอาหารไทยหลายเมนูวันนี้ขออาสาพาทุกคนไปทำความรู้กับผักพื้นบ้านประจำท้องถิ่นไทย ที่ดีต่อใจมากคุณประโยชน์และสรรพคุณของผักพื้น

ผักพื้นบ้านคืออะไร ?

ผักพื้นบ้าน

          พืชผัก คือพืชผักพื้นเมืองในท้องถิ่นที่ชาวบ้านนำมาบริโภคเป็นอาหาร ผัก สมุนไพร พื้นบ้าน โดยผักพื้นบ้านสามารถพบได้ตามแหล่งธรรมชาติ เช่น ป่าเขา ป่าละเมาะ ป่าแพะ หนองบึง ริมแม่น้ำและลำธาร หรือจากสวนไร่นาหรือชาวบ้านนำมาปลูกไว้ใกล้บ้านเพื่อสะดวกในการเก็บมาบริโภค ผักพื้นบ้านมีอยู่หลากหลายชนิด แต่ละชนิดก็มีคุณค่าทางโภชนาการและสรรพคุณทางยาที่แตกต่างกันไป ผักพื้นบ้านส่วนใหญ่มีวิตามิน เกลือแร่ และแร่ธาตุสูง อีกทั้งยังมีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยป้องกันโรคต่างๆ ได้อีกด้วย โดยผักพื้นบ้านจะมีลักษณะและชื่อเรียกที่ต่างกันขึ้นอยู่กับท้องถิ่นนั้น ๆ 

ประโยชน์ของผักพื้นบ้าน

ผักพื้นบ้านมีประโยชน์มากมาย หลัก ๆ ดังนี้

  • มีคุณค่าทางโภชนาการสูง ผักพื้นบ้านส่วนใหญ่มีวิตามิน เกลือแร่ และสารต้านอนุมูลอิสระสูง
  • มีสรรพคุณเป็นยาสมุนไพรหลายชนิด ผักพื้นบ้านหลายชนิดสามารถใช้เป็นยาสมุนไพรเพื่อรักษาหรือป้องกันโรคต่างๆ ได้ เช่น มะรุม ช่วยบำรุงร่างกายและเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ผักขี้หูด ช่วยขับพิษในร่างกาย ผักแพว ช่วยลดน้ำตาลในเลือด
  • เป็นอาหารที่ปลอดภัย ผักพื้นบ้านส่วนใหญ่เป็นผักที่ปลูกโดยไม่ใช้สารเคมี จึงปลอดภัยจากสารพิษตกค้าง

สรรพคุณของผักพื้นบ้านบางชนิด

  • มะรุม: บำรุงร่างกาย เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน แก้ท้องร่วง แก้ปวดข้อ
  • ผักขี้หูด: ขับพิษในร่างกาย แก้ริดสีดวงทวาร แก้โรคทางผิวหนัง
  • ผักแพว: ลดน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิต ป้องกันโรคหัวใจ
  • ผักหวานป่า: บำรุงร่างกาย บำรุงสายตา แก้ไอ แก้หลอดลมอักเสบ
  • ผักขม: บำรุงโลหิต ป้องกันโรคโลหิตจาง แก้ท้องผูก
  • ยอดมะม่วง: ช่วยย่อยอาหาร แก้ท้องร่วง แก้บิด
  • ยอดมะกอก: บำรุงร่างกาย บำรุงสายตา แก้ไอ แก้หลอดลมอักเสบ

ผักพื้นบ้านประจำท้องถิ่น

          ผักพื้นบ้าน ประจำท้องถิ่นเป็นผักที่ขึ้นอยู่ตามธรรมชาติตามท้องถิ่นต่างๆ มีประโยชน์และสรรพคุณหลากหลาย ช่วยบำรุงร่างกายและรักษาโรคได้หลายชนิด ปัจจุบันผักพื้นบ้านหลายชนิดเริ่มหายากขึ้น เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมและการใช้สารเคมีในการเกษตร อย่างไรก็ตามเรายังสามารถหาผักพื้นบ้านได้ตามตลาดสดและซุปเปอร์มาร์เก็ตบางแห่ง วันนี้เราจะพาทัวร์ไปพบกับ “ผักพื้นบ้าน” ทั้ง 4 ภาคของประเทศไทย

ภาคเหนือ

ผักภาคเหนือ ที่พบได้ในภาคเหนือ

  • ส้มป่อย, มะเขือส้ม , ผักปลัง, ผักแค, มะระขี้นก, ผักกูด, แค, นางแลว, ผักหวานบ้าน, ผักเซียงดา, เห็ดต่าง ๆ มนูจากผักพื้นบ้านในภาคเหนือ
  • น้ำพริกอ่อง, แกงโฮะ, แกงคั่วแค, ยำผักเฮือน, ผัดผักกูด, ผัดผักหวาน, ผักเชียงดาผัดไข่, แกงแคไก่, จอผักกาด, ผักกินเคียงน้ำพริกต่างๆ (ผักแค, มะระขี้นก, ผักหวานบ้าน เป็นต้น)
ผักพื้นบ้าน
ผักพื้นบ้าน

ภาคอีสาน

ผักภาคอีสาน ที่พบได้ใน ผักอีสาน

  • ผักแขยง, ผักกระโดน, ผักแขยง, ผักขี้เหล็ก, ผักคันจอง, ผักขะแยง, ผักชีลาว, ผักชะอม, ผักแพว, ผักปลัง, ผักสะเดา, ใบย่านาง, หน่อไม้

เมนูจากผักพื้นบ้านในภาคอีสาน

  • แกงอ่อมผักพื้นบ้าน เป็นเมนูแกงประจำถิ่นภาคอีสานที่ทำง่ายและอร่อย นิยมใช้ผักพื้นบ้านหลากหลายชนิด เช่น ผักกระโดน ผักแขยง ผักขี้เหล็ก ผักคันจอง ผักขะแยง ผักชีลาว ผักชะอม ผักแพว ผักปลัง ผักสะเดา ใบย่านาง และหน่อไม้ ปรุงรสด้วยน้ำปลาร้า พริกขี้หนู และน้ำมะขามเปียก
  • ส้มตำ เป็นเมนูสลัดยอดนิยมของภาคอีสาน ทำจากมะละกอดิบ ข้าวโพด มะเขือเทศ ถั่วฝักยาว ถั่วลิสง และพริกขี้หนู ปรุงรสด้วยน้ำตาล น้ำปลา มะนาว และน้ำปลาร้า
  • ลาบ เป็นเมนูอาหารประจำภาคอีสานที่ทำจากเนื้อสัตว์สับ ปรุงรสด้วยแจ่วบอง น้ำปลา มะนาว พริกขี้หนู หอมแดง ตะไคร้ และผักชีลาว นิยมกินกับข้าวเหนียวและผักสด
  • ก้อย เป็นเมนูอาหารประจำภาคอีสานที่ทำจากเนื้อปลาดิบสับ ปรุงรสด้วยน้ำปลา มะนาว พริกขี้หนู หอมแดง ตะไคร้ และผักชีลาว นิยมกินกับข้าวเหนียวและผักสด
  • น้ำตก เป็นเมนูอาหารประจำภาคอีสานที่ทำจากเนื้อหมูสับ ปรุงรสด้วยน้ำปลา มะนาว พริกขี้หนู หอมแดง ตะไคร้ และผักชีลาว นิยมกินกับข้าวเหนียวและผักสด
ผักพื้นบ้าน
ผักพื้นบ้าน

ภาคกลาง

ผักภาคกลาง ที่พบได้ในภาคกลาง

  • มะระขี้นก, ผักกูด, ผักชีลาว, แมงลัก, ผักโขม, มะรุม, ชะพลู, ใบบัวบก, แตงกวา, ดอกขจร, มะเขือม่วง

เมนูจากผักพื้นบ้านในภาคกลาง

  • แกงเลียง แกงเลียงเป็นเมนูแกงพื้นบ้านของภาคกลาง ที่มีส่วนผสมของผักพื้นบ้านหลากหลายชนิด เช่น ฟักทอง บวบ น้ำเต้า ผักบุ้ง ยอดผักหวาน ยอดย่านาง ผักตำลึง
  • แกงส้มมะรุมกุ้งสด มะรุมเป็นผักพื้นบ้านในภาคกลางที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพมาก
  • แกงคั่วหอยใบชะพลู แกงคั่วหอยใบชะพลูเป็นเมนูแกงพื้นบ้านของภาคกลาง ที่มีรสชาติเผ็ดเค็ม หอมใบชะพลู
  • ผัดยอดผักคะน้า ยอดผักคะน้าเป็นผักพื้นบ้านในภาคกลางที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพมาก เพราะมีวิตามินซีสูง ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย
  • น้ำพริกผักต้ม น้ำพริกผักต้มเป็นเมนูน้ำพริกกะทิพื้นบ้านของภาคกลาง ที่มีส่วนผสมของผักต้มหลากหลายชนิด
ผักพื้นบ้าน
ผักพื้นบ้าน

ภาคใต้

ผักภาคใต้ ที่พบได้ในภาคใต้:

  • ขี้หมิ้น,ขมิ้นชัน, ลูกตอ, ใบเหลียง, ถั่วหริ่ง

เมนูจากผักพื้นบ้านในภาคใต้

  • ยำผักน้ำทรงเครื่อง, ยำสะตอกุ้งสด, ยำยอดมะพร้าว, ยำใบเหลียงหมูกรอบ, ยำถั่วหริ่งกุ้งสด แกงเหลืองหน่อไม้ดอง, แกงส้มปลากระบอกยอดมะพร้าว, แกงกะทิใบเหลียงกุ้งสด, แกงคั่วหอยขมใบชะพลู, แกงไตปลากระบอกใส่สะตอ, ผัดผักน้ำทรงเครื่อง, ผัดสะตอกะปิ, ผัดยอดมะพร้าวกุ้ง, ผัดใบเหลียงไข่, ผัดถั่วหริ่งกุ้งสด, ต้มใบเหลียงกะทิกุ้งสด, ต้มหน่อไม้ดองใส่ซี่โครงหมู, ต้มยำกุ้งใส่สะตอ, ต้มกะทิยอดมะพร้าวใส่ปลา, ต้มส้มปลากระบอกใบชะพลู
ผักพื้นบ้าน
ผักพื้นบ้าน